Wyckoff là gì? Bên cạnh phân tích kỹ thuật hay phân tích cơ bản – hai kiểu phân tích truyền thống phổ biến trong giao dịch các thị trường tài chính thì còn đa dạng các phương pháp hữu ích khác. Một trong số những cái tên phổ biến không thể bỏ qua chính là Wyckoff. Để có thể áp dụng cũng như sử dụng được phương pháp Wyckoff chuyên sâu, các nhà giao dịch sẽ không chỉ cần hiểu về khái niệm wyckoff là gì mà còn cần nắm được cả những quy tắc wyckoff, mô hình wyckoff pattern từ cơ bản nhất đến wyckoff nâng cao. Chi tiết hơn, hãy cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây.
1. WYCKOFF LÀ GÌ?
Wyckoff là tên một phương pháp được phát minh và phát triển từ đầu những năm 1930. Đây là một phương pháp phân tích thị trường và các biến động từ hành động giá dựa trên việc nghiên cứu mối liên hệ giữa cung cầu. Nó cũng là tiền đề, nền tảng để nghiên cứu phát triển của nhiều phương pháp, mô hình khác như phương pháp phân tích khối lượng và giá Wyckoff VSA hay mô hình Spring Upthrust.
Phương pháp Wyckoff là một nhóm các nguyên tắc, quy luật cùng các kỹ thuật giao dịch được nghiên cứu, thiết kế giúp các trader có thể đánh giá tổng thể thị trường và tìm được những cơ hội giao dịch tiềm năng phù hợp cũng như xác định được mục tiêu giao dịch. Ban đầu nó Wyckoff indicator được ứng dụng chủ yếu trong thị trường chứng khoán. Tuy nhiên, theo thời gian phương pháp Wyckoff hiện đại đã được sử dụng phổ biến, rộng rãi trong nhiều thị trường tài chính khác như forex, crypto, hàng hoá, …
1.1. Wyckoff là ai?
Wyckoff hay Richard Wyckoff tên đầy đủ Richard Demile Wyckoff sinh năm 1873 là một nhà đầu tư cực kỳ thành công trong thị trường chứng khoán Mỹ từ đầu những năm 1900. Ông được coi là một trong những “tượng đài” phân tích kỹ thuật trong thị trường chứng khoán bên cạnh những cái tên như Elliott, Dow, Gann, … Ông bắt đầu sự nghiệp của mình ở một công ty môi giới chứng khoán ở New York khi mới chỉ 15 tuổi. Ở độ tuổi 20, Richard đã đứng đầu một công ty của riêng mình.
Không chỉ vậy, ông còn thành lập, viết và biên tập cho “The Magazine of Wall Street” có thời điểm lên đến hơn 200,000 người đăng ký. Sau khi có được những thành công nhất định trong hành trình đầu tư với khối tài sản kếch xù Richard Wyckoff bắt đầu đưa phương pháp giao dịch của mình ra công chúng sau khi phát hiện ra những mánh khoé lừa đảo của những tập đoàn lớn trên thị trường. Năm 1930, ông đã thành lập một trường học về chứng khoán mà sau này trở thành “Stock Market Institute”.
1.2. Lịch sử phát triển PP Wyckoff
Richard Wyckoff đã quan sát thị trường cùng các chiến lược giao dịch của các huyền thoại như JP Morgan và Jesse Livermore. Với những gì mình quan sát được cùng việc phỏng vấn các tên tuổi đó, ông đã hệ thống hoá và đúc kết thành quy luật, nguyên tắc và kỹ thuật của các phương pháp giao dịch, quản lý vốn cũng như tâm lý trong giao dịch.
Ở thời điểm đó PP Wyckoff chủ yếu được sử dụng để xác định các giao dịch tiềm năng, các giao dịch mua bán cùng phân tích xu hướng thị trường và giải thích cách sử dụng biểu đồ trong thị trường chứng khoán, giao dịch cổ phiếu. Theo thời gian, phương pháp Wyckoff hiện đại đã được áp dụng đa dạng hơn với các thị trường tài chính khác.
2. 3 QUY LUẬT TRONG PHƯƠNG PHÁP WYCKOFF
Phương pháp Wyckoff được xây dựng dựa trên ba quy luật cơ bản ảnh hướng đến nhiều khía cạnh trong quá trình phân tích bao gồm: quy luật cung cầu, nguyên nhân – kết quả và nỗ lực – kết quả.
2.1. Quy luật cung cầu
Thực tế, quy luật cung cầu (Supply Demand) là quy luật căn bản trong kinh tế không phải một quy luật duy nhất trong phương pháp Wyckoff. Quy luật căn bản này được lấy làm nguyên tắc trọng tâm, cốt lõi của phương pháp Wyckoff. Việc phân tích cung cầu phần nào đó có thể hỗ trợ các nhà giao dịch trong việc phân tích giá trên trường. Cụ thể:
- Giá tăng khi cầu lớn hơn cung
- Giá giảm khi cầu ít hơn cung
- Giá không biến động khi cung cân bằng với cầu
Nhà giao dịch có thể quan sát mối tương quan giữa cung và cầu bằng cách so sánh khối lượng giao dịch và các thanh giá trong một khoảng thời gian. Quy luật đầu tiên của phương pháp Wyckoff đọc thì tưởng đơn giản nhưng để học Wyckoff để đánh giá chính xác cung cầu trên biểu đồ không phải điều đơn giản cần nhiều thời gian.
2.2. Quy luật nhân quả
Mọi kết quả xảy đến đều có một hoặc nhiều nguyên nhân trước đó dẫn đến. Quy luật này giúp các nhà đầu tư phân tích, đặt mục tiêu bằng cách tính toán tiềm năng xu hướng mới từ một phạm vi giao dịch. Khi phân tích quy luật này của phương pháp Wyckoff, nhà giao dịch chủ yếu sử dụng biểu đồ Hình và Điểm (Figure and Point chart).
Theo Richard Wyckoff thì việc giá tăng là kết quả của một quá trình, giai đoạn tích luỹ, không phải sự xuất hiện ngẫu nhiên. Tương tự như vậy khi giá giảm nguyên nhân là bởi giai đoạn phân phối. Về cơ bản quy luật này giải thích hiệu ứng giá cả.
2.3. Quy luật nỗ lực kết quả
Quy luật cuối cùng trong phương pháp Wyckoff được sử dụng để xác định một xu hướng thị trường cụ thể nào đó có khả năng tiếp diễn hay không. Nó so sánh khối lượng giao dịch trading volume (nỗ lực) với hành động giá (kết quả).
Ví dụ khi nhìn vào biểu đồ khối lượng giao dịch phía dưới biểu đồ, bạn nhận thấy có thanh giá lớn (biểu thị nỗ lực lớn) nhưng hành động giá lại đang trong một phạm vi hẹp sau một đợt phục hồi đáng kể và giá gần như không thể tạo được mức cao mới. Điều này có thể cho các nhà đầu tư một dự đoán rằng có thể sắp có sự thay đổi trong xu hướng.
3. CHU KỲ WYCKOFF MODEL CYCLE
Theo Richard Wyckoff, các nhà giao dịch có thể hiểu và dự đoán thị trường thông qua việc phân tích cung cầu, nghiên cứu hành động giá, khối lượng giao dịch. Sau một thời gian theo dõi, nghiên cứu các nhà đầu tư cá nhân cũng như nhóm các nhà giao dịch có tỷ lệ thành công cao, ông đã mô tả các giai đoạn diễn ra trong một chu kỳ giá thông qua một sơ đồ. Với sơ đồ Wyckoff đó, các nhà đầu tư có thể xác định các thời điểm phù hợp để vào lệnh.
Về cơ bản, chu kỳ giá Wyckoff Cycle được chia ra thành bốn giai đoạn:
- Giai đoạn tích luỹ – Wyckoff accumulation: Giai đoạn này giá sẽ sideways, xảy ra sau một xu hướng giảm downtrend kéo dài. Ở thời điểm này, các nhà đầu tư lớn tăng vị thế mua, thúc đẩy cầu trên thị trường.
- Giai đoạn tăng giá – Markup: Khi giá phá vỡ giai đoạn tích luỹ trước đó, xu hướng tăng giá được cho là bắt đầu. Sau khi các nhà đầu tư lớn nắm giữ một lượng đủ lớn, cầu đủ làm lực bán suy yếu, phe mua lúc này sẽ đẩy giá lên cao hơn để hình thành một xu hướng tăng mới.
- Giai đoạn phân phối – Wyckoff Distribution: Khi xu hướng tăng bắt đầu suy yếu, không có khả năng tạo được các đỉnh mới thì thị trường dần chuyển sang giai đoạn phân phối. Giai đoạn này tương tự với tích luỹ, giá sẽ đi ngang sideways.
- Giai đoạn giảm giá – Markdown: Các “ông lớn” trong thị trường bắt đầu thực hiện các vị thế bán, đẩy giá xuống thấp hơn. Các nhà giao dịch nhỏ lẻ cũng bị thúc đẩy bán ra. Điều này khiến lượng cầu nhỏ hơn cung khiến giá giảm xuống.
4. QUY LUẬT “COMPOSITE MAN” WYCKOFF THEORY
Composite Man được Wyckoff nghiên cứu và tạo ra như một phiên bản giả tưởng của thị trường. Công cụ này giúp các nhà giao dịch trong thị trường có được cái nhìn tổng quát để hình dung thị trường một cách cụ thể cũng như có thể hiểu rõ hơn về các chuyển động giá trong thị trường.
Hiểu một cách đơn giản, Composite Man đại diện cho những “ông lớn” đã được đề cập trong phần chu kỳ giá Wyckoff Cycle phía trên hay còn được gọi là các market maker – nhà tạo lập thị trường. Richard Wyckoff khuyến khích các nhà đầu tư nhỏ lẻ hãy giao dịch, đầu tư trong thị trường giống như cách mà các Composite Man đã làm. Đúc kết của ông đã được đưa ra bao gồm các chú ý như:
- Composite Man sẽ cẩn thận tổng hợp, lên kế hoạch cho các chiến lược giao dịch và thực hiện cũng như kết thúc theo nó.
- Composite Man thu hút cộng đồng mua mã cổ phiếu mà họ đã tích luỹ được một lượng lớn bằng cách thực hiện các giao dịch có khối lượng giao dịch lớn.
- Cần nghiên cứu các biểu đồ riêng lẻ nhằm đánh giá được hành động giá cổ phiếu và động cơ của những ông lớn đang chi phối nó.
- Wyckoff cùng các cộng sự tin rằng khi các nhà giao dịch nhỏ lẻ có thể hiểu được hành vi thị trường của Composite Man, họ có thể xác định, phát hiện được nhiều cơ hội giao dịch tiềm năng và có thể thu lợi từ chúng.
5. 5 BƯỚC TIẾP CẬN THỊ TRƯỜNG VỚI PHƯƠNG PHÁP WYCKOFF NÂNG CAO
Phương pháp Wyckoff đã đề xuất quy trình 5 bước tiếp cận thị trường có thể hỗ trợ rất lớn cho các nhà giao dịch trong quá trình ra quyết định. Cụ thể:
- Xác định thị trường hiện tại và xu hướng tiềm năng: Việc hiểu về cung cầu hiện tại của một cổ phiếu giúp bạn có thể dự đoán xu hướng giá tiếp theo tốt hơn.
- Lựa chọn cổ phiếu phù hợp với xu hướng: Hiểu một cách đơn giản nhất là trong thị trường có xu hướng tăng, chọn cổ phiếu tăng mạnh trong thị trường. Điều ngược lại đúng với xu hướng giảm.
- Chọn lựa cổ phiếu sao cho có “nguyên nhân” phải bằng hoặc lớn hơn mức mục tiêu tối thiểu mà bạn đặt ra: Nếu có ý định vào các vị thế mua, hãy chọn các cổ phiếu đang trong giai đoạn tích luỹ và ngược lại. Bước này sẽ áp dụng cách sử dụng biểu đồ Điểm và Hình như đã đề cập trong các quy luật của phương pháp Wyckoff.
- Xác định khả năng giá cổ phiếu chuyển sang giai đoạn mới: Bước 4 nhằm đánh giá xem liệu giá của cổ phiếu bạn chọn đã sẵn sàng phá vỡ phạm vi giao dịch và bắt đầu xu hướng mới hay chưa.
- Xác định khoảng thời gian bạn sẽ tham gia vào thị trường: Cha đẻ của pp Wyckoff nhấn mạnh rằng bạn chỉ nên thực hiện giao dịch khi nó thỏa mãn 3/4 các điều kiện giao dịch sao cho hoà hợp với xu hướng thị trường. Nhờ điều đó mà giao dịch của bạn sẽ có khả năng thành công cao hơn nhờ sức mạnh thị trường tổng thể.
6. TỔNG KẾT
Thực tế, phương pháp Wyckoff không phải một phương pháp đơn giản. Pattern Wyckoff mô hình được coi là một trong những nguyên tắc cốt lõi trong phân tích kỹ thuật. Bên cạnh cái nhìn tổng quan mà bài viết Wyckoff là gì hôm nay mang đến cho bạn, bạn hoàn toàn có thể tìm hiểu thêm về pp Wyckoff thông qua các tài liệu Wyckoff PDF hoặc sách Wyckoff. Một số đầu sách các nhà giao dịch có thể tham khảo như: Wyckoff 2.0 structures volume profile and order flow pdf (có phiên bản Wyckoff 2.0 tiếng Việt) hay Wyckoff Hoàng Gia Vị pdf (dịch và biên tập), …
