Một trong những kênh đầu tư phổ biến ngày nay là Bond (Trái phiếu). Không giống như cổ phiếu (stock), trái phiếu (bond) không cung cấp quyền sở hữu cho nhà đầu tư mà thay vào đó, nó đại diện cho một khoản vay từ nhà đầu tư (người mua) cho tổ chức vay (người phát hành trái phiếu).
Bài viết này sẽ giúp bạn trả lời các câu hỏi Bond là gì? Có những loại trái phiếu (bond) nào? Có nên đầu tư vào trái phiếu hay không?
1. BOND LÀ GÌ?
Vậy bond là gì? Nói một cách dễ hiểu, trái phiếu (bond) là một chứng nhận khoản cho vay từ một nhà đầu tư cho một người đi vay chẳng hạn như một công ty hoặc chính phủ. Tổ chức đi vay sử dụng tiền để tài trợ cho hoạt động của mình, và nhà đầu tư nhận được tiền lãi cố định từ khoản đầu tư mua trái phiếu. Giá trị thị trường của trái phiếu có thể thay đổi theo thời gian.
Trái phiếu là một công cụ kiếm thu nhập cố định, là một trong ba loại tài sản chính, hoặc nhóm các khoản đầu tư tương tự, thường được sử dụng trong đầu tư.
Hầu hết trái phiếu được bao gồm trong các danh mục đầu tư nhằm giảm mức độ rủi ro theo thời gian.
2. CÁC LOẠI TRÁI PHIẾU
Trái phiếu, giống như nhiều khoản đầu tư, đều có sự cân bằng giữa rủi ro và phần thưởng. Thông thường, trái phiếu có rủi ro thấp hơn sẽ trả lãi suất thấp hơn; trái phiếu rủi ro cao hơn sẽ trả lãi suất cao hơn để đổi lại việc nhà đầu tư cần chịu rủi ro lớn hơn. Có nhiều loại trái phiếu khác nhau.
2.1. Trái phiếu và chứng khoán của chính phủ Hoa Kỳ
Các chính phủ trên toàn thế giới bán trái phiếu và chứng khoán để in tiền, tài trợ cho chi tiêu và dịch vụ của chính phủ và trả bớt nợ. Trái phiếu, chứng khoán của chính phủ và cơ quan Hoa Kỳ mang theo sự bảo đảm “Tín dụng và Niềm tin Toàn vẹn” của chính phủ Hoa Kỳ và được coi là một trong những khoản đầu tư an toàn nhất. Điều đó có nghĩa là: bất kể chiến tranh, lạm phát hay tình trạng của nền kinh tế, chính phủ Hoa Kỳ sẽ trả lại cho các trái chủ (bondholder) của mình. Do đó, chúng được coi là một lựa chọn đầu tư an toàn.
Kho bạc Hoa Kỳ bán trái phiếu dưới dạng tín phiếu kho bạc, tín phiếu và trái phiếu. Tín phiếu kho bạc không có lãi suất hay còn gọi là “zero coupon” và có thời gian đáo hạn từ vài ngày đến 52 tuần. Trái phiếu kho bạc là loại trái phiếu có thu nhập cố định có kỳ hạn hai, ba, năm, bảy và 10 năm.
Trái phiếu kho bạc, còn được gọi là T-bond, là loại trái phiếu dài hạn, có thu nhập cố định, có thời hạn từ 10 đến 30 năm. Thu nhập lãi từ trái phiếu Kho bạc được miễn thuế tiểu bang và địa phương. Những trái phiếu này có thể được mua với giá tối thiểu là 100 đô la thông qua Treasury Direct hoặc một sàn giao dịch.
Hai trong số các loại trái phiếu tiết kiệm phổ biến nhất của Hoa Kỳ là trái phiếu I-bond và Trái phiếu tiết kiệm Series EE. I-bond là một phương tiện đầu tư an toàn được yêu thích, được biết đến với lý do “hầu như không có tín dụng và rủi ro vỡ nợ”, theo Cơ quan quản lý ngành tài chính. Với giá 25 đô la, chúng là một lựa chọn đầu tư dễ tiếp cận cho một nhà đầu tư mới.
Trái phiếu Chính phủ chống lạm phát, hay TIPS, và STRIPS là trái phiếu chính phủ Hoa Kỳ được bảo vệ chống lại lạm phát và là lựa chọn đầu tư có rủi ro thấp cho các nhà đầu tư đề phòng lạm phát. Mức tối thiểu để đầu tư là $ 100.
2.2. Trái phiếu đô thị
Chính quyền địa phương gây quỹ để cải thiện cơ sở hạ tầng công cộng như trường học và đường xá bằng cách bán trái phiếu đô thị (Municipal bond). Vì một khoản đầu tư vào trái phiếu đô thị là một khoản đầu tư vào hàng hóa công cộng, trái phiếu đô thị là một khoản đầu tư tương đối an toàn và cũng được giảm thuế đối với thu nhập kiếm được từ tiền lãi.
Thông thường, không có đánh thuế thu nhập liên bang và bạn cũng có thể được hưởng lợi từ việc miễn thuế của tiểu bang và địa phương. Trái phiếu đô thị có thể được mua thông qua một sàn giao dịch, thường ở mức tối thiểu là 5.000 đô la. Mặc dù chúng mang lại nhiều rủi ro hơn trái phiếu chính phủ Hoa Kỳ, nhưng chúng cũng thường có lợi suất cao hơn.
2.3. Trái phiếu thị trường mới nổi và quốc tế
Chính phủ Hoa Kỳ không phải là quốc gia duy nhất mà bạn có thể đầu tư. Giống như trái phiếu doanh nghiệp, có nhiều sắc thái của trái phiếu thị trường quốc tế và thị trường mới nổi với các mức lãi suất, ngày đáo hạn và chất lượng tín dụng khác nhau.
Tuy nhiên, vì không có cơ quan quản lý trái phiếu quốc tế, thông tin có thể khó tìm thấy hơn, có nghĩa là bạn có thể phải thực hiện giao dịch với thông tin không đầy đủ. “Rủi ro có chủ quyền” nêu chi tiết hồ sơ rủi ro cho một quốc gia cụ thể và khả năng quốc gia đó sẽ vỡ nợ. Bất ổn chính trị và kinh tế có thể ảnh hưởng đến rủi ro vỡ nợ của trái phiếu.
2.4. Trái phiếu doanh nghiệp
Có nhiều loại trái phiếu doanh nghiệp, với lãi suất, thời gian đáo hạn và chất lượng tín dụng khác nhau. Giả sử bạn muốn mua một trái phiếu doanh nghiệp, trái phiếu này giúp tài trợ cho các hoạt động của Công ty Cổ phần X. Bạn, nhà đầu tư, mua và nhận trái phiếu như một IOU của công ty. Đổi lại, bạn nhận được các khoản thanh toán lãi suất thường xuyên.
Rủi ro bạn chấp nhận với tư cách là một nhà đầu tư khác nhau tùy thuộc vào mức độ tín nhiệm của công ty và không giống như một số trái phiếu chính phủ nhất định, bị ảnh hưởng bởi lạm phát và tăng lãi suất.
Mặc dù trái phiếu doanh nghiệp có thể mang lại rủi ro tương đối nhiều hơn trái phiếu chính phủ Hoa Kỳ, nhưng nhìn chung chúng vẫn ít biến động hơn so với cổ phiếu. Nếu một công ty bị phá sản và bị thanh lý, những người sở hữu trái phiếu có nhiều khả năng nhận được một phần vốn đầu tư ban đầu của họ hơn.
Trái phiếu doanh nghiệp được phân loại đầu tư hoặc rủi ro cao. Trái phiếu rủi ro cao, hoặc “junk bond”, được coi là rủi ro cao hơn và kiếm được lợi nhuận cao hơn trái phiếu cấp độ đầu tư hoặc trái phiếu chính phủ Hoa Kỳ. Tuy nhiên, bạn cũng có nguy cơ vỡ nợ cao hơn hoặc không lấy lại được tiền.
Bạn có thể đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp thông qua một sàn giao dịch.
2.5. Trái phiếu ETF
Nếu bạn muốn dễ dàng đa dạng hóa việc nắm giữ trái phiếu của mình, các quỹ giao dịch trao đổi trái phiếu cho phép bạn đầu tư thuận tiện vào một nhóm trái phiếu. Trái phiếu ETF có thể cung cấp một lớp đa dạng hóa hơn nữa trong loại tài sản trái phiếu.
2.6. Trái phiếu xanh
Các nhà đầu tư có ý thức xã hội cũng có thể muốn xem xét các lựa chọn đầu tư như trái phiếu xanh (Green bond) và các quỹ ESG khác. Đối với các nhà đầu tư muốn tạo ra lợi nhuận và sự khác biệt, các phương tiện đầu tư được thúc đẩy bởi các nguyên tắc môi trường, xã hội và quản trị là một lựa chọn ngày càng tăng.
Ví dụ, trái phiếu xanh tuân theo các nguyên tắc bền vững bao gồm hướng dẫn sử dụng tiền thu được, quy trình đánh giá và lựa chọn dự án, quản lý tiền thu được và báo cáo.
3. CÁCH THỨC HOẠT ĐỘNG CỦA TRÁI PHIẾU – BOND LÀ GÌ?
Tổ chức đi vay (nơi phát hành trái phiếu) hứa sẽ trả lại trái phiếu vào một ngày đã thỏa thuận. Cho đến khi đó, tổ chức vay sẽ trả lãi cho trái chủ. Những người sở hữu trái phiếu còn được gọi là chủ nợ.
Tổ chức vay hoàn trả tiền gốc, được gọi là “face value”, khi trái phiếu đáo hạn. Hầu hết các trái chủ bán lại trái phiếu trước khi chúng đáo hạn vào cuối thời hạn cho vay. Họ có thể làm điều này bởi vì có một thị trường thứ cấp cho trái phiếu. Trái phiếu hoặc được giao dịch công khai trên các sàn giao dịch hoặc được bán riêng giữa người môi giới và chủ nợ.
Bởi vì chúng có thể được bán lại, giá trị của trái phiếu tăng và giảm cho đến khi nó đáo hạn.
4. CÓ NÊN ĐẦU TƯ VÀO TRÁI PHIẾU HAY KHÔNG?
Nhiều cố vấn tài chính cho biết trái phiếu, khi được sử dụng một cách chiến lược cùng với cổ phiếu và các tài sản khác, có thể là một bổ sung tuyệt vời cho danh mục đầu tư của bạn. Không giống như cổ phiếu, được mua cổ phần sở hữu trong một công ty, trái phiếu là việc mua nghĩa vụ nợ của một công ty hoặc tổ chức đại chúng.
Cổ phiếu kiếm được nhiều lãi hơn, nhưng chúng mang nhiều rủi ro hơn, vì vậy bạn càng có nhiều thời gian để vượt qua những biến động của thị trường, thì mức độ tập trung của bạn vào cổ phiếu càng cao. Nhưng khi bạn sắp nghỉ hưu và có ít thời gian hơn để giải quyết các sự cố, bạn sẽ muốn có nhiều trái phiếu hơn trong danh mục đầu tư của mình.
Nếu bạn ở độ tuổi 20, 10% danh mục đầu tư của bạn có thể là trái phiếu; vào thời điểm bạn 65 tuổi, tỷ lệ phần trăm đó có thể gần 40% hoặc 50%.
5. LƯU Ý KHI ĐẦU TƯ VÀO BOND LÀ GÌ?
Vậy những điều cần lưu ý khi quyết định đầu tư vào bond là gì? Các nhà đầu tư phải xem xét các yếu tố sau đây trước khi đầu tư vào các lựa chọn đầu tư an toàn và cố định như trái phiếu.
5.1. Mục tiêu đầu tư
Các nhà đầu tư phải tính đến kỳ vọng thu hồi vốn đầu tư của họ theo giá trị danh nghĩa, lãi suất coupon rate và quyền sở hữu trái phiếu của một tổ chức. Họ có thể đạt được sự ổn định hơn nữa cho danh mục đầu tư của mình bằng cách gửi tiền vào trái phiếu.
5.2. Quyền sở hữu trái phiếu
Việc xem xét thời hạn nắm giữ trái phiếu là điều cần thiết khi đầu tư vào các công cụ này. Lãi suất trái phiếu thường cao hơn đối với những trái phiếu được đầu tư dài hạn và có thể mang lại lợi ích cho các nhà đầu tư với thu nhập lãi ổn định. Khách hàng mua trái phiếu dài hạn ngụ ý cam kết vốn dài hạn thông qua công cụ nợ này.
Ngược lại, trái phiếu trung hoặc ngắn hạn mang lại tính thanh khoản tốt hơn cho các nhà đầu tư và do đó phù hợp để đáp ứng các yêu cầu tài chính trước mắt cũng như mở rộng.
5.3. Phân tích yếu tố rủi ro
Các nhà đầu tư nên phân tích xếp hạng tín nhiệm của một công ty để mua được trái phiếu tốt nhất trên thị trường. Trái phiếu có lợi suất cao thường được chào bán bởi các công ty có các yếu tố rủi ro cao và ngược lại. Do đó, lựa chọn trái phiếu cũng phụ thuộc vào khả năng chấp nhận rủi ro của nhà đầu tư.
5.4. Rủi ro thu hồi
Các nhà đầu tư cũng nên đo lường khả năng các công ty rút lại trái phiếu của họ trước kỳ hạn do giá thị trường tăng và lãi suất giảm. Do đó, họ nên kiểm tra các báo cáo hàng năm và xu hướng thị trường để dự đoán rủi ro thu hồi của doanh nghiệp.
Các cá nhân có thể đầu tư vào trái phiếu để đảm bảo an toàn tài chính và tăng trưởng doanh nghiệp trong dài hạn. Khi các nhà phát hành trả lại số tiền gốc đã đầu tư vào trái phiếu của họ sau một thời hạn cụ thể, các nhà đầu tư có quyền chọn kiếm tiền lãi định kỳ trên giá trị danh nghĩa của trái phiếu, khiến họ chúng trở thành những lựa chọn đầu tư khả thi vào các công cụ nợ của công ty và chính phủ.
6. TÓM LƯỢC
Bài viết đã tổng hợp các vấn đề Bond là gì? Có những loại trái phiếu (bond) nào? Cách thức hoạt động của bond là gì? Có nên đầu tư vào trái phiếu (bond) hay không? Những điều cần lưu ý khi đầu tư vào bond là gi?
Mặc dù đầu tư trái phiếu cho thấy mức độ an toàn cao hơn nhiều so với đầu tư cổ phiếu, xong vẫn còn tồn tại một số rủi ro nhất định, như tổ chức vay bị phá sản trước khi trả hết nợ.
